ALKMAAR - Elk jaar in januari worden archiefstukken openbaar die eerder niet of alleen onder bepaalde voorwaarden te raadplegen waren. Ook in 2025 zijn er bij het Regionaal Archief in Alkmaar weer honderden voorheen afgeschermde archiefstukken voor het eerst door iedereen in te zien. Onder deze documenten bevinden zich stukken over zogeheten 'politieke delinquenten', Nederlanders die tijdens de Duitse bezetting 'fout' zouden zijn geweest.

Het Regionaal Archief Alkmaar bewaart archiefmateriaal van negen gemeenten en talrijke particuliere personen en organisaties uit de regio die loopt van Texel tot en met Castricum. Meestal is dat materiaal toegankelijk zodra het aan het archief is overgedragen. Maar soms wordt de openbaarheid van documenten nog een aantal jaar beperkt, bijvoorbeeld om de privacy van mensen die nog in leven zijn te beschermen. Als de daarvoor afgesproken termijn verstreken is worden de stukken met ingang van het jaar daarop openbaar.

Piano

Zo worden er begin 2025 na een termijn van vijftig jaar archiefstukken uit 1974 openbaar. Het gaat bijvoorbeeld om ledenlijsten van verschillende voetbalverenigingen uit het archief van de KNVB, om correspondentie uit het archief van de Alkmaarse kaasfabriek Eyssen en om brieven waarin een dame haar piano nalaat aan de hervormde kerk van Castricum – en haar televisie aan een jeugdclub.

Politieke delinquenten

De maximale termijn voor de beperking van de openbaarheid is 75 jaar. De oudste stukken die nu openbaar worden stammen daarom uit 1949, of lopen door tot dat jaar. Een deel daarvan gaat over de opsporing en berechting van 'politieke delinquenten', Nederlanders die ervan verdacht werden tijdens de Tweede Wereldoorlog met de Duitse bezetter te hebben gecollaboreerd. Het zijn onder meer dossiers met hun vonnissen door het speciale Tribunaal voor het arrondissement Alkmaar, en overzichten van zulke politieke delinquenten in interneringskampen, zoals het Alkmaarse Kamp Rochdale.

Ook uit de archieven van verschillende gemeentes worden documenten over dit onderwerp openbaar. Het archief van de gemeente Schagen bevat correspondentie uit de jaren 1945-1949 over 'landverraderlijke personen'. Daartussen bevinden zich brieven van vrouwen die zich verzetten tegen hun vermelding op een lijst met 'moffenmeiden', een term voor vrouwen die een relatie zouden hebben gehad met Duitse militairen. Zij, en anderen die beschuldigd werden van heulen met de Duitsers, kregen een verbod deel te nemen aan de bevrijdingsfeesten in de gemeente Schagen in september 1945.

Stukken inzien

Deze en nog veel meer openbaar geworden archiefstukken zijn vanaf donderdag 2 januari op te vragen voor inzage in de studiezaal van het Regionaal Archief. Wie de stukken raadpleegt en de informatie daaruit verwerkt, moet dan natuurlijk nog wel rekening houden met de privacywetgeving (AVG).