ENKHUIZEN/STEDE BROEC - Op zaterdag 9 en zondag 10 september openen weer duizenden monumenten in Nederlands gratis hun deuren voor het grote publiek, tijdens de 37ste editie van de VriendenLoterij Open Monumentendag. Met de focus op ‘Levend Erfgoed’ wil de organisatie een breed publiek kennis laten maken met immaterieel erfgoed. In Enkhuizen en Stede Broec zijn er zo’n 20 locaties opengesteld voor publiek. Ook worden er rondleidingen en diverse andere leuke activiteiten georganiseerd door Vereniging Oud Enkhuizen en Historisch vereniging Oud Stede Broec.

Thema Levend Erfgoed

Dit jaar is het twintig jaar geleden dat het UNESCO verdrag voor de Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed is gesloten en dat vieren we door het thema ‘Levend erfgoed’ te koppelen aan Open Monumentendag. Immaterieel erfgoed – oftewel levend erfgoed – zijn de culturele gebruiken, tradities en ambachtelijke vaardigheden die mensen van huis uit hebben meegekregen, die zij zich eigen hebben gemaakt en die zij op hun beurt weer willen doorgeven. Dit immateriële erfgoed is, anders dan de stenen van een monument, voortdurend in beweging en verandert mee met de tijd én van beoefenaar tot beoefenaar. De monumenten barsten dit jaar dus uit hun voegen van levendigheid. Verrassende koppelingen tussen monumenten en levend erfgoed worden opgezocht.

Openstellingen in Enkhuizen

Programma vol met muziek Dit jaar sluit de Open Monumentendag in Enkhuizen aan bij de Nationale Orgeldag, die gelijktijdig plaatsvindt op zaterdag 9 september. Daarom wordt de Westerkerk op zaterdag om 10.00 uur geopend met een lezing van Jos Lankrijer over het orgel. Daarna vinden in de Westerkerk en de Zuiderkerk diverse orgelbespelingen plaats. Het programma is dit jaar sowieso gevuld met veel muziek: op zaterdagmiddag zingen de Sjappetouwtjes op de Dijk ter hoogte van het Snouck van Loosenhuis en stadsbeiaardier Frits Reynaert geeft een carillonconcert vanaf de Drom. Het weekend wordt zondag 10 september om 17.00 uur afgesloten met een concert van het Bach Ensemble Amsterdam in de Zuiderkerk.

Groot Weeshuis / museum Sow to Grow

Een bijzondere locatie om dit jaar te bezoeken is de Regentessenkamer van het pand aan de Westerstraat 111. Hier is een gedeelte van het goudleerbehang gerestaureerd teruggeplaatst onder leiding van restaurator Historische Binnenruimten Martine Posthuma de Boer. Hier heeft de gemeente Enkhuizen zich hard voor ingezet. Wat het extra bijzonder maakt, is dat het gerestaureerde behang op een speciaal ophangsysteem is bevestigd, ontwikkeld door Godfried Brands. Het RNA Brands ophangsysteem zorgt dat het goudleer vlak hangt, en dat het tegelijkertijd in alle richtingen kan bewegen wanneer de luchtvochtigheid schommelt. De gemeente Enkhuizen heeft meegedaan aan een pilot waarbij de werking van dit unieke systeem is getest door middel van een speciaal daarvoor ontwikkeld monitoring apparaat. Dit project vond plaats in samenwerking met de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE). Op zaterdag 9 september tussen 12.00 en 17.00 uur vertellen Martine Posthuma de Boer (restaurator van het goudleer behang, MPB Restauratie en Kleuronderzoek), Idelette van Leeuwen (hoofd restauratie-atelier papier en foto’s van het Rijksmuseum) en Anniek Bakker (conservator gemeente Enkhuizen) meer over het eerste deel van de restauratie en het vervolg van project. Er zijn foto’s te zien van het restauratieproces tot nu toe en elk uur wordt een presentatie gegeven. Ook zijn er vellen te zien die nog niet gerestaureerd zijn, zodat bezoekers het verschil met eigen ogen kunnen bewonderen.

Stadhuis van Enkhuizen

Ook in het Stadhuis van Enkhuizen is tijdens de Open Monumentendagen weer veel te bewonderen. Zo is de reizende expositie ‘Monumenten Verduurzamen’ van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed te bezichtigen in de Blauwe Zaal en is een bijzondere archeologische vondst uit de 17e-eeuw te zien. Archeologen van Archeologie Westfriesland geven een toelichting bij het houten luik wat in 2020 is gevonden tijdens onderzoek er voorbereiding op de bouw van de nieuwe woonwijk aan de Kuipersdijk in Enkhuizen. Uit onderzoek blijkt dat het luik zeer waarschijnlijk afkomstig is van een haringbuis, een groot vissersschip dat belangrijk was voor de economische bloei van Enkhuizen in de 16e en 17e eeuw. Als kers op de taart geeft burgemeester Eduard van Zuijlen een toelichting op de indrukwekkende wandschilderingen van Romeyn de Hooghe in de burgemeesterskamer.

Verder op het programma

Het schip de Halve Maen, dat tijdelijk in Enkhuizen ligt, is te bezoeken en er worden rondleidingen gegeven in het Snouck van Loosenpark. Verder zijn op zaterdag 9 en/of zondag 10 september opengesteld voor bezoek: het Snouck van Loosenhuis, de Waag en Chirurgijnskamer, het Stadhuis van Enkhuizen, De Doopsgezinde Vermaning, de Ontmoetingskerk, de Drommedaris, de Oudkatholieke kerk, de Oude Gouwsboom, De Vries Stichting, het Groot Weeshuis/Sow to grow, het Peperhuis, de Stadsgevangenis en de Zeevaartschool open om te bezichtigen. Op sommige locaties wordt een rondleiding gegeven of vinden er leuke activiteiten plaats.

Openstellingen in Stede Broec

Aandacht voor verenigingsleven De Open Monumentendag in Stede Broec vindt dit jaar plaats op zondag 10 september. Het thema “Levend erfgoed” kan op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Dit jaar krijgen hier niet specifiek de monumenten, maar het verenigingsleven binnen de dorpen volop de aandacht. Wie is er vroeger niet lid geweest van een vereniging of club? In het verleden kwamen veel verenigingen voort vanuit de kerken. Optochten van verenigingen kwamen veelvuldig voor in het dorp. Soms hadden deze verenigingen zelfs vaandels of vlaggen, denk bijvoorbeeld aan fanfares of processies. Maar ook sportverenigingen die zich op een speciale manier wilde manifesteren lieten zich niet onbetuigd.

Breng een bezoek aan de Nicolaaskerk, molen Ceres of het clubhuis van Oud Stede Broec De Nicolaaskerk in Lutjebroek is ook dit jaar de hoofdlocatie van de Open Monumentendag in Stede Broec. Hier zijn allerlei vlaggen, vaandels en een fototentoonstelling van diverse verenigingen die de gemeente Stede Broec rijk was te bezichtigen. Tijdens het bezoek kan er worden genoten van muziek van het orgel of één van de fanfares die hier komt spelen. Ook molen Ceres in Bovenkarspel is open voor bezoek. Naast het resultaat van de restauratie na de verschrikkelijke Nieuwjaarsbrand van 2020 is er de gelegenheid om te ontdekken wat een molenaar allemaal doet. Bij droog weer staat er voor de kinderen een springkasteel naast de molen. Tot slot is er ook bij het clubhuis van Oud Stede Broec van alles te doen. Zo wordt daar “verloren brood” met kaneel en suiker gemaakt in de keuken en volgens traditie weer een historische quiz gehouden waarbij leuke prijzen te winnen zijn.

Meer informatie over het programma

Het gehele programma is terug te vinden in de speciale monumentenkrant dat deze week wordt gepubliceerd in het Weekblad van Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland. In Enkhuizen kan er vanaf 7 september een programmafolder gratis worden opgehaald bij het informatiepunt VVV Enkhuizen.

Daarnaast is het programma per gemeente te bekijken op: https://www.openmonumentendag.nl/comite/ enkhuizen/ of https://www.openmonumentendag.nl/comite/stede-broec/.